doğal taş granit
Doğal taş Kayaçları
Magmatik kelimesi ateş anlamına gelmektedir. Yerkabuğunun çeşitli derinliklerinde yüksek isi basınç altında ergimiş halde bulunan malzemeler magma olarak isimlendirilir. Volkanik hareketler (püskürme) süresince yerkabuğunun derinliklerindeki bazı ergimiş kayaç kalıntıları ve lav akıntıları yüzeye yayılırlar. Diğer bir deyişle, magmatik kayaçlar ergimiş magma veya lavdan oluşurlar.
Magmatik kayaç terimi, bu kayaçların mineralojik ve kimyasal bileşimlerine göre verilmiştir. Magmatik kayaçlar isimlerdirilirken, kuvars, plajiyoklas ve alkalen feldspat gibi üç ana mineralin kayaç içindeki miktarlarının bilinmesine gereksinim vardır. İlave olarak, bu açık renkli. felsik mineral miktarlarının yani s ira, koyu renkli, mafik minerallerin azlık ve çoklukları magmatik kayaçları birbirinden ayırmamıza yardımcı olabilir.
Tüm magmatik kayaçların oluşumu başlamadan önce, yerkabuğunun derinliklerinde ergimiş magma şeklinde şeklinde bulunurlar. Eğer magma yerkabuğunun içinde ( derinlerde ) soğur ve sertleşirse intrüzif kayaç, yerkabuğunun üzerine ( yüzeyde) çıkarak volkanizma sonucu oluştuğunda zamanda ekstrüzif kayaç olarak isimlendirilir. Ektrüzif kayaçlar çabuk soğuma sonucu oluştuğu için, kayacı oluşturan kristal şekilleri küçük boyuttadır. Ergimiş kayaçlar kayaçlar soğuyup katılaşarak kristalleri oluştururlar. Bu mineral şekillenmesi, kristal oluşum işlemi kristalizasyon olarak adlandırılır. Bu kristaller kristalizasyon sırasında magmatik kayaçlar içinde kenetlenirler. Magmatik kayaçlar tabaka yapısı göstermeyen intrüzyon ve ektrüzyonlar şeklindedir. Bu kayaçlar iri taneli ( granit ), taneli ( andezit ) veya camsi ( obsidiyen ) gibi değişik dokuya sahip olabilirler. Mineral bileşimi, ergimiş kayaçların kristalizasyonuyla meydana gelir.
1.1. MAGMATİK KAYAÇLARIN SINIFLANDIRILMASI
Magmatik kayaçlarda; feldspat, kuvars, olivin, piroksen, amfibol ve mika önemli kayaç yapıcı minerallerdir. Bu mineraller magmatik kayaçların sınıflandırılmasının esasını oluştururlar. Kayaç içindeki apatit, zirkon, sfen gibi diğer mineraller, tali ( aksesuar ) minerallerdir.
Basit ve pratik kayaç siniflamasında; magmatik kayaçların içerisinde feldspat dağılımı ( oranı ), kuvarsın azlık veya çokluğu, kayacın feldspat kuvars içermemesi, demirli veya magnezyumlu minerallerin bulunması rol oynar. Yeterli derecede gözle görülebilir mineral içeren magmatik kayaçlar faneritik , çok küçük taneli mineral içeren magmatik kayaçlar ise afanitik kayaçlar olarak isimlendirilir. Genelde ifade edilen, faneritik kayaçlar intrüzif ( derinlik ) afanitik kayaçlar ise, ekstrüzif (volkanik – yüzey) orijinli olmalarıdır. İri taneli bazı kristaller, taneli-kristalli olan minerallerle beraber bulunursa, bu magmatik kayaçlar porfirik dokulu terimi ile ifade edilir. Porfirik doku büyük boyuttaki kristallerin, esas kütlenin kristaleşmesi ile oluşan ince taneli üniform kütle içinde yer almasıyla oluşur. Magmatik kayaçlar; oluşumlarına, dokularına, kimyasal bileşimlerine, magmatik kütlenin doğada bulunuştaki geometrik şekillerine göre de sınıflandırılır. Tüm magmatik kayaç sınıflamalarında; mineral bileşimi ve dokusu ( tane boyutu ) gibi iki esas kriter temel alınır.